يافتهها:
سنگهاي ادراري موادي پليكريستياليني هستند كه داراي مقادير كريستالوئيد و ماتريكسآلي ميباشند. تشكيل سنگهاي ادراري نياز به ادرار فوقاشباع دارد كه اين حالت بستگي به PH ادراري و قدرتيوني غلظت موادمحلول و تركيب ادرار داشته و نسبت به ادراراسيدي در صبح تا ادرار كاملاً قليايي پساز هر وعده غذايي متفاوت است. عوامل مؤثر درتشكيل سنگهاي ادراري شامل كريستالوري، عادتهايغذايي، شغل، آبوهوا، ژنتيك، مهاركنندههاي جذب از رودهها و مهاركنندگيهاي اورهآز هستند. جالب است بدانيم كه شيوع سنگهايادراري درمردان حدود سهبرابر بيشتر از زنان است و حدود ۱۰درصد از جمعيت جهان در طولعمر خود ابتلا به سنگهاي ادراري را تجربه ميكنند و به مقدار بسياركمي و حدود ۵ درصد علت اين بيماري ارثي بوده و بيشتر از عامل ژنتيك، عادتهايغذايي در بروز آن دخيل ميباشند.
ازجمله مواردي كه عادتهايغذايي در تشكيل آن تاثيرگذار است، سنگهاي حاوي اگزالات هستند. در پژوهشها گزارششده كه رژيمغذايي با مايعاتكم و پروتئين زياد همراه با مصرفالكل، خطر تشكيل اين نوع سنگها را افزايش ميدهد.
انواع سنگهاي كليه:
سنگ اگزالاتي، سنگفسفاتي، سنگكلسيمي و سنگسيستئني از انواع سنگهايي هستند كه در آزمايشات و بررسيهاي انجامشده مشاهده شدهاند، البته سنگكليه كلسيمي شايعتر از مابقي سنگها ميباشد. شيوع اين نوع سنگ حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد است، سنگهاي كلسيمي اغلب بهصورت نمكهاي كلسيمي هستند كه اين كلسيم ممكناست بيشاز مقدار لازم از روده جذب شود، ولي اين بيماريها بهطورمعمول مربوط به استخوان و هورمونهاي مرتبط با آن است.
علت ايجاد سنگهاي كليه:
از جمله عوامل مؤثر كه سبب ايجاد سنگكليه ميشود،كمتحركي، مصرف بيشازحد شكر و نمك، افزايشكلسيم و اگزالات ادرار ميباشد. مواردي كه سبب كاهش سنگكليه ميگردند، عبارتنداز نوشيدن آب بهمقدار كافي، مصرفنمك و شكر بهمقداركم، مصرف آجيل و سبزيجاتي مانند اسفناج و توتفرنگي بهمقدار كافي كه استفاده بيشازحد ازاين مواد سبب ايجاد سنگ اگزالاتي ميشود و افزايش تحرك. اگر به سنگكليه مبتلا شديم، راههاي درماني آن شامل استبر درمانهاي دارويي، سنگشكني برون و درون اندامي.
نحوه پيشگيري از مبتلاشدن به سنگهاي كليه:
در افرادي كه قرصكلسيم جهت پوكياستخوان استفاده ميكنند، اگر همراه غذا باشد، معمولاً مشكلاتي ايجاد نميكند. بهطور كلي بهتر است از قرص كلسيمسيترات استفاده شود تا احتمال تشكيل سنگكليه كاهشيابد.
ازجمله اقدامات ديگر ميتوان به كاهش پتاسيم رژيمغذايي اشاره نمود كه سبب افزايش ترشحكلسيم در ادرار گشته و خطر تشكيل سنگ را بيشتر ميكند. كمبود ويتامينA بهعنوان يكي از عوامل خطرساز سنگهاي ادراري است. در برخي از پژوهشها مقدار زياد ويتامينC بهعنوان عامل خطر تشكيل سنگهاي ادراري گزارششده است، بهطوريكه مصرف دوز بالاي دو گرم ويتامين C در روز موجب افزايش اگزالاتشده كه سبب ايجاد سنگكليه ميگردد اما كم مصرفنمودن آن تاكنون خطر مبتلاشدن به سنگهاي اگزالاتي را كاهش ندادهاست. باتوجه به بررسي و پژوهشهاي انجامشده، مصرفقهوه با كاهشخطر ايجادسنگ همراه بوده و نوشيدن مواد حاوي كربنات سبب افزايش آن ميشود. يافتهها در ارتباط با چاي متفاوت است و بررسيها و پژوهشهاي انجامشده نشانميدهد كه مصرف انواع چاي، قهوه، نوشيدنيهايالكلي با كاهش ايجاد خطرهمراه ميباشد.
نتيجهگيري:
براي پيشگيري از ابتلا به سنگهاي كليوي راههاي سادهاي ازجمله تصحيح عادات غذايي، نوشيدن آب فراوان، پياده روي و ... وجود دارد و بهراحتي ميتوان از تشكيل سنگكليه پيشگيري نمود.